کتاب گیلان، به سرپرستی ابراهیم اصلاح عربانی است که شامل خصوصیات گیلان در زمینههای مختلف جغرافیا، تاریخ، اقتصاد، کشاورزی، صنعت، هنر، ادبیات، مردم شناسی، فرهنگ عامه، شرح حال و آثار مشاهیر و هنرمندان و سایر مطالب مربوط به این استان است. این کتاب از مجموعه کتابهای "همه جای ایران" میباشد که در آن هزاران عکس، نقشه، نمودار و مقاله در مورد استانهای مختلف کشور گردآوری شده است. این مجموعه جالب و پرمحتوی را به دایرالمعارف بزرگ و بینظیری برای استان گیلان میتوان نامید. در این کتاب برای اولین بار مجموعه متنوعی از موضوعات مربوط به استان گیلان، به صورت منسجم گردآوری و به خوانندگان ارائه شده است.
کتاب گیلان در 5 جلد و 6 بخش در سال 1374 – 1387 توسط انتشارت گروه پژوهشگران ایران منتشر و روانه بازار شده است. همه جلدهای این کتاب به قلم نویسندگان و متخصصان مختلف نگارش یافته است.
موضوعات بخش های کتاب:
بخش اول کتاب؛ شامل سیمای طبیعی گیلان که از فصول ویژگیهای طبیعی، آب و هوا، منابع آب، خاک، و مجموعه زیستی آن سخن میگوید.
بخش دوم؛ به تاریخ عمومی گیلان میپردازد که دارای فصلهای گیلان از پنج هزار سال قبل تا امروز، تاریخ قیامها و انقلابهای گیلان، تاریخ مذاهب در گیلان، تاریخ بنای شهرها و آثار تاریخی، تاریخ زندگی مردان نامی و حوادث مهم گیلان.
در بخش سوم، به خصوصیتهای انسانی و اجتماعی پرداخته است.
در بخش چهارم، به خصوصیتهای اقتصادی
در بخش پنجم به تقسیمات سیاسی و اداری با فصلهای سازمانیهای اداری و خدماتی و نهادهای انقلابی اشاره کرده است.
در بخش ششم، به شهرستانهای گیلان با فصلهای شهرستان و آّبادیها میپردازد.
در این کتاب، مطالب آورده شده با عکسهای رنگی و سیاه و سفید متعدد از جلوههای مختلف زندگی، طبیعت و فعالیتهای اقتصادی و اجتماعی و بناهای فرهنگی و فرهنگ استان گیلان، همچنین طرحها، جدولها و نقشههایی مربوط به مطالب به چاپ رسیده همراه شده و با فهرست اعلام به پایان میرسد.
کتاب گیلان ثمره تحقیقات و پژوهشها و آگاهیهای عمیق گروهی از استادان و پژوهشگران و گیلان شناسان است. بیش از 220 صفحه آن رنگی با تصاویر زیبایی از مناظر گیلانی و آثار و مصنوعات و مردم آن سامان است. همچنین نقشهها و جدولها و نمودارهای متعددی دارد که مطالب کتاب را مستند ساخته، بر ارزش پژوهشی علمی آنها میافزاید.