در دوران شکوفایی علوم در تمدن اسلامی طی قرن های سوم تا هفتم هجری ایرانیان با سابقه ی علمی دیرینه ی خود نقش چشمگیری ایفا کردند. بسیاری از شهرهای ایران زادگاه یا محل فعالیت علمی دانشمندانی بود که در ایجاد دستاوردهای علمی بشر جایگاه والایی داشتند. توجه به این سابقه ی علمی و پر کردن خلاء ناشی از چند قرن گسست علمی و فرهنگی با آن دوره ی درخشان، افزون بر چشم انداز علمی، از منظر بالا بردن روحیه ی خودباروری نیز حائز اهمیت است. آشنایی با دانشمندان کشور و آگاهی از دستاوردهای علمی آنان برای فرندان فرزندان این مرز و بوم ضروری است. گیلان زادگاه کوشیار گیلانی ریاضیدانان و اخترشناس برجسته ی ایرانی در نیمه ی دوم قرن چهارم و اوایل قرن پنجم هجری است که همه آثارش به زبان عربی یعنی زبان مشترک دانشمندانی از نژادها و ادیان مختلف (عمدتاً ایرانی و اسلامی) به رشته ی تحریر درآمده است. آثار ارزنده ی کوشیار تاکنون از عربی به فارسی، چینی، عبری، ترکی، انگلیسی، فرانسوی، روسی و ژاپنی ترجمه شده است. اندیشه ی تأسیس مرکز بایگانی، پژوهش و نشر آثار علمی کوشیار گیلانی با عنوان اختصاری «مرکز کوشیارشناسی» با هدف انجام امور علمی و اثرگذاری فرهنگی در سطح ملی و بین المللی شکل گرفت.
اهداف:
- جمع آوری، حفظ و نگهداری آثار مربوط به کوشیار گیلانی.
- سازماندهی پژوهش های مرتبط با زندگی و آثار کوشیار گیلانی.
- سازماندهی انتشار آثار کوشیار و ترجمه های فارسی یا انگلیسی آنها.
- ارائه ی نتایج تحقیقات پژوهشگران ایرانی و خارجی درباره ی میراث علمی کوشیار، در قالب همایش، سمینار، کارگاه و سخنرانی علمی.
- آشنا ساختن نسلهای جوان و آیندگان به منظور هویت بخشی و هویت سازی مبتنی بر دستاوردهای علمی.
- فراهم کردن بستر مناسب برای مطالعه و تحقیق پژوهشگران، دانشآموزان و دانشجویان.
فعالیت ها:
الف-مرحله مقدماتی:
1-گردآوری تصاویر دست نوشته های آثار کوشیار گیلانی که در کتابخانه ها و مجموعه های نسخ خطی نقاط مختلف جهان نگهداری می شود.
2-گردآوری کتاب ها و مقاله های منتشر شده ای که حاوی ویرایش متن آثار کوشیار یا ترجمه ی آنها (به فارسی یا زبان های دیگر) هستند.
3-گردآوری کتاب ها و مقاله هایی که پیرامون زندگی و تحلیل آثار علمی کوشیار گیلانی منتشر شده است.
4-گردآوری کتاب ها و مقاله هایی که در آنها به کوشیار گیلانی یا آثارش اشاره شده یا به نحوی با آثار و دستاوردهای علمی کوشیار مرتبط است.
5-گردآوری دیگر اسناد و مطالب مربوط به کوشیار گیلانی همچون پوستر، عکس، آگهی، و مانند آن.
در مرحله ی مقدماتی منابع پیش گفته گردآوری و به طور منظم بایگانی شده اند. در مرحله ی اصلی ضمن تکمیل مجموعه، آنچه در ادامه منتشر می شود به مجموعه اضافه خواهد شد.
ب-مرحله اصلی:
1-ایجاد نمایشگاه دائمی میراث علمی کوشیار گیلانی
2-ایجاد سایت الکترونیکی و تبادل اسناد و اطلاعات با پژوهشگران این زمینه
3-سازماندهی پژوهش در زندگی و آثار کوشیار گیلانی
4-سازماندهی انتشار آثار کوشیار و ترجمه های فارسی یا انگلیسی آنها
5-برگزاری سخنرانی های پژوهشگران ایرانی و خارجی درباره ی میراث علمی کوشیار گروه پژوهشی تاریخ تمدن
سایر فعالیتها:
1-مذاکره و هم اندیشی با مسئولان فرهنگی و اداری برای شناساندن کوشیار گیلانی از طریق نامگذاری خیابان ها یا میدان های شهر، مراکز آموزشی و پژوهشی
2-مشاوره و همکاری در تهیه و نصب پیکره و یادمان نمادین کوشیار
3-بایگانی و پژوهش اسناد و مدارک مربوط به زندگی وآثار سایر ریاضیدانان و اخترشناسان گیلانی
4-ایجاد امکان عرضه ی طرح های تحصیلی و پژوهشی به دانشجویان و استادان
5- حضور در مجامع ملی و بین المللی به صورت ارائه ی سخنرانی و برگزاری نمایشگاه میراث علمی کوشیار گیلانی
6-راه اندازی رشته ی تاریخ علم در دانشگاه گیلان بر محور آثار کوشیار گیلانی
7-تهیه ی فیلم مستند علمی درباره ی کوشیار