نشست علمی با موضوع «زوال گیلکی در مناطق شهری» ساعت 17 پنج شنبه 2 آبان ماه 98 در سالن اجتماعات پژوهشکده گیلان شناسی برگزار گردید. آقای هوشنگ عباسی، مدیرمسئول انجمن مهرورزان گیل، ضمن خیرمقدم به مدعوین برنامه ونیز ارائه سین برنامه آغاز کننده این نشست بودند. سپس دکتر محمدامین صراحی، زبان شناس وعضو هیات علمی دانشگاه گیلان در جایگاه حاضر شدند.

 ایشان در ابتدا در خصوص چرایی و چگونگی زوال زبانها صحبت نمودند و براساس نتایج تحقیق پیمایشی که در سالهای 96 و 97 انجام دادند در قالب پاور پوینت فرآیند رشد و اضمحلال زبانها را به حضار توضیح دادند. به گفته دکتر صراحی زبانها به تدریج ماهیت خود را از دست می­دهند و با اشاره به تاریخچه توجه به پدیده زوال زبانها گفتند که تغییر ماهیت و زوال زبانها از سال 1977 در جهان مطرح شده و از بین رفتن بسیاری از زبانها جامعه جهانی را متوجه این پدیده کرده است. ایشان متذکر شدند: زبانی که در معرض زوال و انقراض باشد نمی­توان نجات داد و زبانی در معرض زوال است که گویشورانش تمایلی به استفاده از آن، انتقال آن به نسل بعد و کاربرد آن در حوزه­های مختلف ندارند. به گفته دکتر صراحی در زبان شناسی، زبان به مثابه انسان رشد کرده و بالغ می­شود و در اثر بی­توجهی از بین می­رود و انقراض زبان مصادف است با انقراض تاریخ و دانش تاریخی گویشوران.

دکتر صراحی عوامل موثر بر زوال زبانها را به دو دسته عوامل داخلی و خارجی تقسیم کرده و مهم­ترین عامل داخلی زوال زبان را عدم وجود نگرش مثبت در بین گویشوران و از بین عوامل خارجی مهم­ترین عامل را مهاجرت و ازدواج های برون گرونی عنوان نمودند و خاطرنشان کردند که از این نظر زبان گیلکی یک زبان روبه زوال است زیرا گویشورانش نگرش مثبتی به کاربرد این زبان ندارند. دکتر صراحی گفتند که یونسکو در سال 2003 الگویی ارائه داده به نام "الگوی ارزیابی حیات زبانی"، که براساس آن 9 عامل باید در بررسی زبانها مورد توجه قرار گیرد شامل: انتقال بین نسلی؛ شمار مطلق گویشوران؛ نسبت گویشوران؛ حوزه­های کاربردی؛ و... هرکدام از این عوامل براساس طیفی 5 درجه­ای امتیازبندی شده ومورد بررسی قرار می­گیرند (5-زبانهای ایمن؛ 4-زبان ناامن؛ 3-زبان قطعا در معرض خطر؛ 2-زبان شدیدا در معرض خطر؛ 1-زبان بحرانی در معرض خطر) براین اساس دکتر صراحی با توجه به نتایج تحقیق پیمایشی که در دو مرحله در استان گیلان انجام شد توضیح دادند که در این پیمایش در پایلوت اول در رشت از 5000 نفر نظرسنجی شد و در پایلوت دوم در شهرهای رشت، لاهیجان، لنگرود، صومعه­سرا، فومن و بندرانزلی حدود 10000 پرسشنامه توزیع گردید که 6000 پرسشنامه بازگشت وجمع­آوری شد و نتایج این پژوهش نشان داد که امتیاز زبان گیلکی در برآورد 9 عامل 2/3 بوده است. این نتیجه در مقایسه با نتایج پژوهش مشابه که در مازندران توسط گروه تحقیقاتی دکتر صراحی انجام شد(نمره زبان مازندرانی 3/5 بود) نشان دهنده رو به زوال بودن زبان گیلکی است.  نتیجه نهایی نشان داد که از نظر زبان در حال حیات نمره زبان گیلکی 75/1 است که نشان دهنده بحران است و براساس الگوی یونسکو زبانی که دارای نمره زیر 2 باشد بیشتر از 50 سال زنده نخواهد بود.

دکتر صراحی در ادامه به بیان راهکارهایی جهت جلوگیری از نابودی زبان گیلکی پرداختند ایشان به مواردی مانند مستندسازی زبان گیلکی از طریق فرهنگ واژگان، لغت نامه و ... ؛ ایجاد واحد درسی در مدارس؛ کاربرد زبان گیلکی در مراکز عمومی مانند تابلوهای خیابان؛ عابر بانکها و... اشاره نمودند.

پس از صحبت­های دکتر صراحی حضار سوالات خود را از ایشان مطرح نمودند و پس از جلسه پرسش و پاسخ تعدادی از شعرای گیلانی اشعاری به زبان گیلکی قرائن کردند. این جلسه ساعت 19 پایان یافت.