مراسم یادبود دکترسعید فاطمی استاد فقید ادبیات تطبیقی دانشگاه تهران  صبح روز شنبه ۲۰ آبان به همت پژوهشکد­ه ی گیلان شناسی دانشگاه گیلان و با همکاری سازمان اسناد و کتابخانه­ ی ملی استان گیلان، اداره­ ی کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان و اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان، در تالار اجتماعات دکتر رحمدل پژوهشکده برگزار شد. در ابتدای برنامه، دکتر سید هاشم موسوی رئیس پژوهشکده­ ی گیلان شناسی دانشگاه گیلان ضمن عرض خیر مقدم به مدعوین برنامه گفت: بزرگان و دانشمندان ما درکلاس­ های درس از عمق دل و بر اساس دغدغه‌های شان می‌نوشتند، اما امروز ما گرفتار جامعه­‌ای بی‌کتاب شده‌ایم. وی با بیان این مهم که، جامعه­ ی امروز گرفتار شبه ‌نوشته‌ها‌ست‌، افزود: متأسفانه شبه ‌نوشته‌ها دردانشگاه‌ها و موسسات عالی ما خیلی ارج و قرب دارند، غافل از این­که نوشته‌ای دارای ارزش و اعتبار است که برخاسته از دل و صاحب  هویت و امضاست. دکتر موسوی ادامه داد: جامعه­ ی ما به قدر‌ناشناسی متهم شده است که باید تلاش کنیم این اتفاق نیفتد و همواره سنت نیکوی قدردانی از بزرگان علم و دانش جامعه در جریان باشد. متاسفانه عالمان علوم طبیعی و پزشکی بیشتر از عالمان علوم انسانی مورد توجه هستند؛ آن­هایی که قلب و مغز را جراحی می‌کنند در جامعه­ ی ما بیشتر مورد عنایت هستند تا آ­ن­هایی که فرهنگ و زندگی و اخلاق را در جامعه می‌سازند. دکتر فاطمی جزو بزرگانی بود که محتوای عقل و جسم ما را می‌سازند و باید به آنها توجه شود. ما برای توسعه و رشد جامعه، نیاز‌مند توجه به اخلاق، دانایی و آگاهی هستیم. وی در پایان خاطرنشان کرد: راه نجات جامعه­ ی ما، فرهنگ و کتاب است، امیدواریم با چنین نشست‌هایی به سوی فرهنگ، اخلاق و قدر‌شناسی پیش برویم. دکتر علیرضا نیکویی، عضو هیأت علمی گروه ادبیات دانشگاه گیلان نیز در این مراسم گفت: دکتر فاطمی یکی از استادان خوب من بود، در کلاس نقد ادبی که با ایشان داشتیم به واقع با یک جهان جدید مواجه شدم. وی در ادامه گفت: دکتر فاطمی تسلط عجیبی بر ادبیات جهان خصوصاً یونان و روم داشت و به ادبیات ایران بسیار عشق می‌ورزید. دکتر فاطمی با متدولوژی مدرن و نو ما را به فضای جدیدی برد که تا آن زمان تجربه‌ نکرده بودیم. این استاد ادبیات همچنین پیرامون خلق و خوی دکتر فاطمی گفت: هرگز به یاد ندارم ایشان را بدون خنده و چهره­ ی گشاده دیده باشم و در فضای ملتهب آن زمان برای ما که  نسلی بر آمده از انقلاب و تفکرات چپ و راست بودیم، همواره ایشان با روی گشاده و خوش، پاسخگوی سوال‌های بی­شمار دانشجویان در فضای آتشین آن زمان بودند. دکترعباس نعیمی جورشری، جامعه‌شناس و پژوهشگر گیلانی  نیز فاطمی را یکی از قوی‌ترین کنشگران سیاسی و اجتماعی ایران خواند و گفت: درخصوص زمانه‌ای صحبت می‌کنم که استاد را کنشگر سیاسی ساخت. من معتقدم ساختارهای اجتماعی است که انسان‌ها را می‌سازد. برخلاف نظر کارشناسان حوزه روانشناسی فردی که انسان را به اراده تقلیل می‌دهند, معتقدم ساختارهای اجتماعی است که انسان‌ها را می‌سازد. مرحوم فاطمی، کنشگریِ اجتماعی و سیاسی خود را منبعث از ساختار دهه­ ی ۱۳۲۰ می‌داند و باید دید دهه­ ی ۲۰ قرن حاضر واجد کدام مشخصات ساختاری بوده که او را به عنوان یک کنشگر و فردی که درجوانی به عنوان منشی دکتر مصدق در دادگاه لاهه است، معرفی می­ نماید. او ادامه داد: در ۵ سال اول دهه­ ی ۲۰ اتفاقات شگرفی رخ می‌دهد که به اندازه­ ی قرن می‌توان آن را شرح داد؛ از بزنگاه‌های اقتصادی و دشواری‌های معیشتی که در سال ۱۳۲۱ بلوای مشهور نان را به راه می‌اندازد  تا خرده جنبش‌های جدایی‌طلب در سال ۱۳۲۴ و ۱۳۲۵ در آذربایجان و کردستان. یکی از پیامدهایی ورود متفقین ، کمبود آذوقه و مایحتاج روزانه بود و در این میان بحران خوراک و تولیدات کشاورزی نیز پیش آمد که این موضوع باعث بروز تنش روانی در جامعه شده بود. این پژوهشگر اجتماعی در ادامه گفت: بسترهای بحران زا برای جنبش‌های اجتماعی و تشکیل فعالیت و کنش‌گری اجتماعی در همین مسائل رقم می‌خورد. در دهه­ ی ۱۳۲۰، بی‌ثباتی سیاسی وجود داشت که ۱۶ دولت بر سرکارآمد و عمر متوسط هر یک از آنها حدودا ۸ ماه بود. تمام این­ها سبب شد سعید فاطمی به کنشگریِ سیاسی در عرصه­ ی ملی بپردازد. او در اعتراض به انتخابات و تقلب انتخاباتی در مجلس شانزدهم سال (۱۳۲۸)  به همراه جمعی از بزرگان که بعدها پایه‌گذار جبهه­ ی ملی ایران شدند، در راهپیمایی مشهور کاخ مرمر شرکت می‌کند. این جبهه­ ی ملی در عرض دوسال تزی را پیش می‌برد که منجر به ملی شدن صنعت نفت در سال ۱۳۳۰ می‌شود. او در نشریه­ ی «باختر امروز» که به سردبیری دکتر حسین فاطمی، دایی وی منتشر می‌شد، با یادداشت‌های خود درخصوص مبارزات ملی‌گرایانه به شهرت رسید. بعد از تشکیل دولت ملی نقش دکتر فاطمی پررنگ‌تر می‌شود و او در نزدیکی بیشتری با رهبری جنبش دیده می‌شود. دکتر نعیمی جورشری  در انتها گفت: من به این می‌اندیشم که این ساختارهای اجتماعی است  که فردی چون دکتر فاطمی را تولید می‌کند تا بتواند دردهه‌های بعد به عنوان انسانی نام آور در عرصه‌های علمی و فرهنگی نمود یابد و متجلی ‌شود. در ادامه این مراسم، مینو ورزگر، استاد زبان انگلیسی دانشگاه تهران نیز ضمن تقدیر از برگزار کنندگان این یادبود گفت: دکتر فاطمی همسر همیشه جاودان من در نایین یزد متولد شد. او فرزند بانوی شجاع و مقاوم، خانم سلطنت فاطمی و میرزا محمدعلی خان فاطمی‌ و خواهر زاده دکتر شهید حسین فاطمی بود. ایشان در ۹ ماهگی پدر خود را ازدست داد و زیر نظر مادر و دایی خود  پرورش یافت. تحصیلات ابتدایی و متوسطه خود را در اصفهان گذراند و پس از فارغ‌التحصیلی از سعدی اصفهان به تهران آمد و در کنکور دانشگاه تهران شرکت کرد و در دو رشته­ ی حقوق و ادبیات فارسی همزمان به تحصیل پرداخت. او افزود: دکتر فاطمی دکترای ادبیات فارسی را از دانشگاه تهران و ادبیات تطبیقی را از سوربون پاریس دریافت کرد. او استاد دانشگاه تهران بود و از خود ۲۵۰۰ مقاله در زمینه شعر و ادب و مسایل اجتماعی به جا گذاشت که به زودی منتخبی از آن­ها در کتابی به چاپ خواهد رسید. ایشان دوکتاب در زمینه اساتید یونان و روم دارد که به عنوان کتب درسی در دانشگاه تهران تدریس می‌شود. او همچنین ۹ کتاب در مورد مسایل اجتماعی و آموزشی‌ در سازمان یونسکو به چاپ رسانده است. همسر دکتر فاطمی بیان کرد: او در سراسر دنیا سخنرانی‌هایی در زمینه­ ی اشاعه­ ی فرهنگ اصیل و پر‌افتخار و ادب فارسی داشت و میراث ما را به جهانیان نشان داد. دکتر فاطمی استادی برجسته، دانشمندی فرهیخته و مترجمی حاذق، سخنوری  توانا‌، شاعری روح‌پرور و روزنامه‌نگاری تکان‌دهنده و بالاتر از همه همسری مهربان و فداکار و پدری از خودگذشته و دلسوز و دوستی همراه‌ و انسانی شایسته و بایسته و فردی در خدمت بشریت بود. همسر دکتر فاطمی همچنین گفت: او به ارزش‌های مادی این دنیا توجهی نداشت و از مال دنیا گریزان بود و در این دنیای مادی صاحب هیچ مال و منالی جز کتابخانه قوی‌اش نبود. کارنامه­ ی او مملو از دوستی، انسان‌دوستی و کمک به همنوع است. لحظه‌ای غافل از مرام و اندیشه خود نشد. قامتش مانند سرو و صدایش رسا بود. او عاشق تدریس، دانش و دانشجو بود. تمام عمرش را به مطالعه و قدم زدن در راه حق و حقیقت گذراند. حافظه‌اش حیرت انگیز بود و تمام قرآن‌، سعدی و حافظ را از بر بود و هر موضوعی را با شعر و قرآن پاسخ می‌داد. ورزگر ادامه داد: او از سن ۱۴ سالگی تا لحظه‌ای که در اثر سکته مغزی در تهران از این موهبت محروم شد، قلم زد. سکته‌ای که او را در طول ۱۴ ماه تحلیل برد و بالاخره در ۱۷ دی ماه ۱۳۹۵ از پای درآورد. او همیشه زنده است ، اهل قلم هرگز نمی‌میرند. خاطره­ ی ایشان همیشه پایدار است و آثار، اشعار و افکارشان همیشه به جا می‌ماند. او با لبخندی که در طول عمر بر لب داشت، فلسفه­ ی مثبت‌گرایی انسان‌های دیگر را تقویت می‌کرد و همه عمرش را در راه آزاد‌اندیشی صرف کرد و دانشجویان، دوستان و نزدیکانش همه از او به نیکی یاد می‌کنند. وی در پایان گفت: او دوست و همدم من بود. او مراد من بود و من مرید او بودم. من در ۱۹ سالگی با دکتر فاطمی ازدواج کردم و لیسانس، سه فوق لیسانس، دکترا، فوق دکترا و استادی دانشگاه تهران، تالیف ۳۳ کتاب و ۵۶ مقاله را مدیون او هستم. در ادامه دکتر ژاله حساس‌خواه، مدیر سازمان اسناد و کتابخانه­ ی ملی گیلان نیز ضمن تشکر از حضور دکتر مینو ورزگر در این مراسم، با بیان این­که دکتر فاطمی از چهره‌های ماندگار در عرصه­ ی علم و ادب است، افزود: اگر هنر به این معنی تفسیر شود که انسان از هر وسیله‌ای استفاده کند و از خود اثری ماندگار برجای بگذارد، دکتر سعید فاطمی به معنای واقعی کلمه هنرمند بود. دکتر فاطمی مردی هنرمند در عرصه­ ی خانواده و عالم ادبی در عرصه­ ی اجتماعی و سیاسی است که تاریخ نام وی را فراموش نخواهد کرد. وی ادامه داد: من به نمایندگی از سازمان اسناد و کتابخانه­ ی ملی که وظیفه­ ی اصلی­ اش حفظ و اشاعه­ ی فرهنگ، ادب و میراث مکتوب و غیر مکتوب است، اعلام می‌کنم در آینده­ ی نزدیک با همراهی و کمک همسر دکتر فاطمی زندگینامه­ ی این استاد گرانقدر،  به عنوان تاریخ شفاهی ثبت و ضبط خواهد شد.  این مراسم با تجلیل از دکتر مینو ورزگر و اهدای سردیس دکتر سعید فاطمی به وی خاتمه یافت.